Leiderschap vraagt weten wanneer het tijd is om te gaan

Vertrek

Vanmorgen werden we wakker met het nieuws dat de Nieuw-Zeelandse premier Ardern stopt, omdat ‘ze niet langer genoeg in de tank heeft’.

Ze was een voorbeeld voor velen. Met haar zelfgekozen vertrek geeft ze haar voorbeeldrol nog meer glans. Ze laat zien dat een goede leider tijd neemt voor reflectie en handelt naar inzichten die uit die reflectie komen. Wat kunnen we van haar vertrek leren?

Net als velen heb ik haar afgelopen jaren met veel interesse en bewondering gevolgd: haar keuzes, haar communicatie, haar prioritering, het was verfrissend. Ze werd geroemd als vrouwelijke rolmodel. Ze viel op door haar empathie en werd beroemd om haar aanpak na de aanslag in Christchurch waarbij ze weigerde de namen van de daders te noemen. En nu zet ze een voorbeeld door zichzelf minder belangrijk te vinden dan de verantwoordelijkheid die ze droeg. 

Leiderschap & reflectie

In mijn werk mag ik veel leidinggevende begeleiden in hun rol. In leiderschapsprogramma’s help ik hen de leider te worden die ze willen zijn. Wat opvalt is dat leidinggevenden het vaak heel druk hebben, worden opgeslokt door de waan van de dag en meester zijn in brandjes blussen. Reflectie, intervisie en elkaar feedback geven zijn dan ook vaste ingrediënten van onze leiderschapsprogramma’s. Niet zelden zijn dat ook onderdelen waar deelnemers niet echt op zitten te wachten. “Wij zijn echte doeners” zegt een opdrachtgever als we vragen of een stilte wandeling ook onderdeel mag zijn of intervisie al snel wordt verdrukt door andere afspraken in de agenda.  

Reflecteren is het ongemak verdragen. En daar zijn we niet zo goed in. Het vraagt je stil te staan. Te luisteren naar stemmen die door de drukte vaak overschreeuwd worden. Te voelen wat werkelijk speelt. Door je werk van een afstandje te bekijken zie je vast niet alleen waar je trots op bent. Je ziet ook je twijfels, de rimpelingen, de onbelichte zaken en dat geeft ongemak.  

Het ongemak aangaan

Jacinda Ardern ging het ongemak aan. Ze reflecteerde tijdens haar vakantie en was bereid de meest ingrijpende keuze voor zichzelf te maken. Ze vroeg zich af of zij haar functie nog eer aandeed en concludeerde dat ze dat niet meer deed. ‘Ik weet wat deze job inhoudt en ik weet dat ik niet meer voldoende in de tank heb om de job goed te doen. Zo simpel is het.’ Ze wist dat als ze voor haar landgenoten te zorgen had, ze in de eerste plaats voor zichzelf te zorgen had. Ze had niet de illusie onmisbaar te zijn, het ging haar niet om macht. Ze was er niet op uit de langstzittende premier te worden. Ze had een roeping en had het beste met haar land voor. Ze accepteerde dat dat ongemak voor haarzelf meebracht. Ze zegt: “We geven alles wat we kunnen en dan is het tijd om te stoppen. En voor mij is het nu tijd.”

Ze is zich bewust van haar voorbeeldrol en waarom haar leiderschap geroemd werd. Daarom sluit ze haar speech af met woorden gericht aan haar natie. Maar ik gun ze ook alle leidinggevenden van Nederland:

‘Ik hoop dat ik jullie achterlaat met de overtuiging dat je aardig, maar sterk, empathisch maar besluitvaardig, optimistisch maar gefocust kunt zijn”, zei ze. “En dat je je eigen soort leider kunt zijn – iemand die weet wanneer het tijd is om te gaan.”

Fotocredits banner: Derek Henderson, Vogue, March 2018