De normmedewerker: onzichtbare drempels voor jouw diversiteit & inclusie beleid

Diversiteit en inclusie (D&I) zijn essentiële thema’s voor moderne organisaties, maar het bereiken van een werkelijk inclusieve cultuur kan complex zijn. Een belangrijke factor die vaak over het hoofd wordt gezien, is hoe organisaties onbedoeld zijn ingericht op de zogenaamde “normmedewerker”. De normmedewerker heeft een combinatie van zichtbare en niet-zichtbare kenmerken waardoor zij zich soepel kunnen voegen naar formele en informele structuren. Medewerkers die niet aan deze kenmerken voldoen, hebben daardoor extra drempels te nemen. In deze blog bespreken we wat een normmedewerker is, welke uitdagingen dit met zich meebrengt, en hoe u deze drempels kunt overwinnen om een inclusieve werkcultuur te creëren.

Wat is een normmedewerker?

De normmedewerker is een medewerker die voldoet aan de ongeschreven regels en verwachtingen binnen een organisatie. Deze norm wordt vaak bepaald door de meerderheidsgroep, gebaseerd op zichtbare en onzichtbare kenmerken zoals huidskleur, gender, achtergrond en gedragspatronen. De normmedewerker heeft een combinatie van zichtbare en niet-zichtbare kenmerken waardoor zij zich soepel kunnen voegen naar formele en informele structuren. Medewerkers die niet aan deze kenmerken voldoen, hebben daardoor extra drempels te nemen. Wanneer de normmedewerker de maatstaf is, ervaren medewerkers die niet aan deze norm voldoen vaak extra drempels. Dit kan variëren van subtiele micro-agressies tot expliciete uitsluiting. Deze medewerkers kunnen zich minder gewaardeerd voelen, wat hun betrokkenheid en prestaties negatief beïnvloedt. Hoewel uitsluiting geen intentie is, zie je vaak dat dit wel het effect is als je er niet bewust mee bezig bent.

Diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid

Diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid zijn termen die in veel organisaties al een paar keer voorbij zijn gekomen en waar men eigenlijk niet meer omheen kan. Het zijn belangrijke thema’s omdat ze over iedereen gaan en het gevoel van erbij horen versterken. Tegelijkertijd brengen ze veel complexiteit met zich mee. Diversiteit denken we vaak slechts aan enkele aspecten, zoals zichtbare kenmerken zoals huidskleur of leeftijd, wat een polariserend effect kan hebben. De meeste organisaties zijn ingericht voor en door de normmedewerker, wat extra drempels creëert voor zij die niet aan deze norm voldoen.

Insluiting met behoud van verschillen

Uit een onderzoek van Deloitte blijkt dat organisaties met een inclusieve cultuur zes keer innovatiever zijn en zes keer beter in staat zijn veranderingen te anticiperen en effectief te reageren. Daarnaast behalen deze organisaties twee keer zo vaak hun financiële doelen. Dit toont aan dat diversiteit en inclusie direct bijdragen aan de kernresultaten van een bedrijf.

Het onderzoek* van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) naar een inclusieve werkomgeving geeft aanvullende inzichten. Uit dit onderzoek, uitgevoerd tussen mei 2019 en november 2021, blijkt dat institutionele bias een significant obstakel vormt voor inclusie. Het onderzoek identificeerde vijf paradoxen die laten zien dat de wil om divers en inclusief te zijn wel degelijk leeft, maar dat de realisatie ervan complex is. De VU biedt praktische aanbevelingen en handvatten om organisaties niet alleen diverser, maar ook inclusiever te maken. Bovendien heeft de VU specifiek onderzoek gedaan naar het herformuleren van sociale normen binnen organisaties, wat cruciaal is om een inclusieve werkcultuur te realiseren.

Strategieën om drempels te verlagen:

• Norm expliciteren en verbreden: Breng de huidige normen in kaart en werk aan het verbreden ervan. Zorg ervoor dat de normen diversiteit en inclusie ondersteunen en dat iedereen zich erkend en vertegenwoordigd voelt.
• Bewustwording creëren: Organiseer bewustwordingssessies om medewerkers te informeren over de onzichtbare drempels die de normmedewerker creëert.
• Inclusieve beleidsvorming: Ontwikkel en implementeer beleid dat expliciet rekening houdt met diversiteit en inclusie.
• Mentorschapsprogramma’s: Stel mentorschapsprogramma’s in om medewerkers van diverse achtergronden te ondersteunen en te begeleiden.
• Anonieme feedbackkanalen: Bied anonieme manieren voor medewerkers om hun ervaringen en zorgen te delen zonder angst voor repercussies.

Maak uw werkomgeving inclusiever met de D&I Scan:

Het erkennen en aanpakken van de invloed van de normmedewerker is essentieel voor het creëren van een inclusieve werkcultuur. Door bewust om te gaan met deze onzichtbare drempels, kan uw organisatie een werkomgeving creëren waarin iedereen zich gewaardeerd voelt en optimaal kan presteren. Wil je meer inzicht krijgen in de drempels binnen jouw organisatie? Scan de QR-code en doe de gratis D&I scan van Goudvisie!

*bron ‘VU; onderzoek naar een inclusieve werkomgeving, 2021’.