Hoe stimuleer je als leidinggevende het leren van professionals in tijden van thuiswerken?

Tijdens een crisis weer verder met leren, hoe doe je dat?

Toen het coronavirus uitbrak én nu ook in de tweede golf, zien wij veel organisaties in de ‘overleefmodus’ gaan. Logisch, er zijn urgente vraagstukken die opgelost moesten worden. Ondanks dat we continu met nieuwe maatregelen feiten moeten meebewegen, zie je organisaties ook langzaam weer vooruitkijken. Bijvoorbeeld door hybride werken (gedeeltelijk thuis en gedeeltelijk op werk) goed vorm te geven. Deze nieuwe vorm maakt dat er nieuwe vragen ontstaan voor belangrijke vraagstukken. Wij merken dat onze klanten weer over leiderschapsontwikkeling en het creëren van lerende organisaties in gesprek willen gaan.

Wij en onze klanten stellen onszelf de vraag in hoeverre de kijk op bijvoorbeeld leren en leiderschap veranderd is door Corona. De meeste leidinggevenden zullen zich herkennen in het beeld dat het lastig aan je team en organisatie bouwen is als je je mensen minder fysiek ontmoet en minder vaak als geheel samen zal zijn.

In deze blog gaan onze adviseurs Eeuwke en Marc dieper in op hoe leiders lerende teams kunnen bouwen en versterken in deze ‘nieuwe werkelijkheid’. Hun vraag is: hoe kun je als leider zorgen voor (zelf)lerende teams en lerende professionals? Ze eindigen deze blog met handvatten en een downloads om zelf meteen mee aan de slag te gaan.

Focus naar informeel leren

Veel van ons zijn gewend om leer- en ontwikkelvragen te beantwoorden middels een (meerdaagse) training of opleiding op een inspirerende locatie. Je komt even uit je dagelijkse context en krijgt nieuwe inzichten, theorieën en handvatten om weer toe te passen in de praktijk. Dit is wat in de literatuur ‘formeel leren’ wordt genoemd. De laatste jaren is er in de wetenschap en praktijk steeds meer aandacht voor een andere vorm: informeel leren. Informeel leren is alles wat je leert en ontwikkelt in de dagelijkse praktijk. Dit leren is niet gepland en minder expliciet. Uit allerlei onderzoeken blijkt telkens maar weer dat informeel leren op de werkvloer gelijk staat aan het formele leren wat in een cursus, training of opleiding gebeurt.

In 2018 publiceerde Universiteit Maastricht nog een onderzoek waarin ze lieten zien dat werknemers zelfs méér leren van hun dagelijkse werk dan op cursussen. Daarin kwam ook naar voren dat maar liefst 85% van de kennis en vaardigheden die werknemers op de werkvloer leren, dus plaatsvindt in een informele setting. Slechts 15% van hun kennis en vaardigheden doen ze op tijdens trainingen en opleidingen. Bedenk maar eens voor jezelf wat je meest waardevolle leermomenten en herinneringen zijn. Was dit op een training of in een dagelijkse werksituatie?

Als je deze gegevens bekijkt, is het niet verwonderlijk dat steeds meer organisaties hun aandacht verleggen van opleiden en formeel leren naar informele en collectieve leeractiviteiten. Ook in de vragen die wij krijgen, zien we dat informeel leren een steeds grotere rol en impact krijgt.

Informeel leren stimuleren als leidinggevende

Wij merken dat de rol van de leidinggevende cruciaal is bij dit informeel leren. De leidinggevende is namelijk medeverantwoordelijk om een cultuur te creëren in een team of afdeling waarbinnen informeel leren mogelijk wordt gemaakt.
Niet de trainer, docent of coach is vehikel voor leren, maar de leidinggevende. Dit vraagt van leidinggevenden dat ze zichzelf versterken om leren mogelijk te maken. De opvattingen, inzichten en kwaliteiten op dit gebied zijn van groot effect om de mensen om hem of haar heen.

In ons werk met vele (interim)leidinggevenden zien we dat dit geen gemakkelijke opgave is. Dit is tenslotte geen vanzelfsprekend onderwerp in standaard opleiding of functiebeschrijving. Het is zoeken en uitproberen hoe je leren van je mensen stimuleert, aanjaagt en duurzaam maakt. Hoe doe je dat dan? In één zin: leer (met elkaar) reflecteren!

Reflecteren als sleutel voor leren

Wie zou je liever aannemen?
Iemand die met veel branie in het sollicitatiegesprek vertelt dat hij of zij het schaap met de vijf poten is? Of iemand die kwetsbaar en open vertelt wat zijn of haar kwaliteiten zijn, maar ook welke zaken lastig en minder goed ontwikkelt zijn? Wij hopen het laatste. In onze ervaring zijn de beste leidinggevenden diegenen die in staat zijn scherp te reflecteren op hun eigen handelen en dat van anderen. Dat maakt iemand namelijk bereid om nieuwe standpunten, gezichtspunten en aannames toe te staan. En de beste inzichten samen te brengen tot iets wat eigen wordt. Ook zijn deze types in staat hulp te vragen op onderdelen die ze minder beheersen. Daarmee wordt het geheel beter.

5 tips om reflecteren als basis in je team te gebruiken

• Stop met oplossen en managen. Veel leidinggevenden zijn probleemoplossers en verzot op de inhoud. Zorg dat je dit alleen doet als je professionals het zelf niet kunnen. Vaak kunnen ze dat namelijk wel zelf. Deal met de korte ‘pijn’ die dit je kost: langere doorlooptijd, ongemakkelijke sfeer of gesprekken. Na deze fase levert dit veel meer op: je mensen gaan zelf problemen oplossen, elkaar opzoeken en aanspreken. En je houdt nog tijd over ook!
• Stel zo vaak als mogelijk open vragen. Open vragen zetten aan tot reflectie, gesloten vragen zetten aan op een snel antwoord. Voorbeelden van open vragen vind je terug in deze download.
• Zet aan tot ‘derde orde van veranderen’, dit is de fase waarin mensen niet alleen anders gaan doen maar ook gaan denken. Dit vraagt je mensen aan te zetten tot anders kijken naar patronen, aannames over zichzelf en anderen. Hierin kom je op paradigma niveau. Dit vraagt wederom iets van je interventies en vraagstelling.
• Vraag je mensen over wat thuiswerken voor hun is, wat ze te leren hebben in hybride vorm en zorg dat dit in je team besproken wordt. Leren in werk is iets anders als leren in hybride vorm.
• Vraag voordat een medewerker gaat vertellen welk probleem hij of zij heeft, wat je medewerker van je wilt: een oplossing (probeer deze te voorkomen, zie tip 1), een luisterend oor of een advies. Door dit vooraf met elkaar af te stemmen, zal de medewerker veel gerichter vertellen en kan jij veel gerichter luisteren.

En als je het fijn vindt om dit te laten begeleiden, of je komt er samen even niet uit, bel ons dan vooral. Ook online zijn er veel mogelijkheden, waaronder Insights Discovery, (team)coaching of een feedbacksessie. Ook maken wij geregeld op maat games rondom onderwerpen als feedback, samenwerken of besluitvorming. Leuk, uitdagend en vooral veel doen. Hopelijk helpen deze inzichten jou en je team om vanuit een veilige basis met elkaar te werken. Ik beloof je, daar komen louter goede dingen van!

Download | In verbinding blijven in tijden van corona

Kun je wel wat inspiratie gebruiken om in verbinding te blijven met je team en wil je meer dan de geijkte ideeën? Download hier ‘5 inspiratievormen voor het maken van verbinding’ .