Serious gamen op het werk – een verdieping

Waarschijnlijk hoor je steeds vaker het begrip ‘serious gaming’ op het werk. Terwijl de nieuwsgierigheid vanuit bedrijven groeit, leeft ook nog steeds de gedachte: we gaan toch niet echt spelen onder werktijd? Op het werk spelen met collega’s rondom serieuze materie voelt natuurlijk anders dan thuis met vrienden/familie een spel spelen. De zorgen en gevoelens zijn begrijpbaar, maar niet nodig. Maak in deze blog kennis met meer theorie achter serious gaming. Ontdek dat spelen noodzakelijk is voor ‘leren en ontwikkelen’ en voor ‘motivatie en gedragsverandering’.

Magische cirkel

Een serious game heeft als primair doel iets leren, iets communiceren of inzicht krijgen. Elk spel heeft namelijk een eigen ‘magische’ wereld met eigen regels. Als je samen druk in de weer bent met een spel tactisch uitspelen, is niemand bezig met wat vanochtend in de krant stond of volgende week in de agenda. Niemand gaat ineens overleggen over hoe het weekend was. 

Naast een gemeenschappelijke focus is ook de acceptatie van de regels van het spel magisch. Anders dan het dagelijkse leven betwijfel je de regels niet, hoe gek ze ook zijn. Je loopt vooruit op het monopolybord en je accepteert bij ‘wie is de mol?’ dat je eruit ligt na één slechte test. Je pakt nooit twee dobbelstenen uit een lade erbij, omdat dobbelen met vier dobbelstenen sneller gaat. Je bent volgzaam.

Oftewel, bij een spel zit je in een ‘magische cirkel’. Dit begrip en de betekenis ervan gaat terug naar 1938, naar Johan Huizinga. In zijn boek ‘Homo Ludens’, een ode aan het spelen, schreef hij over ‘de toovercirkel’. Hij zag de toovercirkel als een tijdelijke afgebakende ruimte met eigen bijzondere regels; een speelruimte die een eigen orde schept.

De ‘magische cirkel’ is een perfecte omstandigheid voor motiveren, gedragsverandering, leren en ontwikkelen. Stel je voor, dat collega’s samen ongestoord en zonder onnodige discussies oplossingen zoeken, vaardigheden leren en inzichten krijgen.

De voordelen van een spel

Naast dat een serious game focus en acceptatie geeft, is er nog een aantal voordelen. De werkvorm ‘spel’ heeft een ongedwongen karakter. Dit komt omdat het iets is voor in je vrije tijd, het belangeloos is en niemand het je oplegt. Het wordt geassocieerd met vrijheid, plezier en experimenteren. Deze associaties blijven aanwezig op het werk. Gamen is leuk.

Een ander voordeel is het scheppen van orde waardoor creatie mogelijk wordt. Een serious game heeft beperkingen zoals tijd, aantal beurten en wat wel en niet mag. Dit helpt je in wat helder moet worden, steeds meer en sneller helder krijgen. Dankzij de orde zijn er geen of minder nuances en belangen die je kunnen afremmen, zoals in het dagelijkse leven. Een serious game geeft je ruimte aan denken en doen.

Saamhorigheid en eerlijkheid zijn prachtige voordelen die horen bij een serious game. Het zijn twee voordelen die hand in hand gaan. In een spel ben je een hechte gemeenschap met medespelers. Niemand mag die illusie doorbreken door vals te spelen. Oneerlijkheid bestaat niet bij spelers. Als iemand zich toch niet aan de regels houdt, wordt deze persoon hieraan herinnerd. Eerlijk spelen is heilig, doe je dat niet, dan lig je eruit. 

Stel je voor, dat je de via een ongedwongen karakter, met saamhorigheid en eerlijkheid kan werken aan het ontwikkelen van leiderschapskwaliteiten of het oplossen van een belangenkwestie.

De noodzaak van spelen

De spelende mens staat voor creativiteit, plezier en experimenteren. Spelen komt niet alleen voor aan een tafel of achter een scherm. Het komt veel meer voor in het dagelijkse leven dan je in eerste instantie zou denken. Denk aan sporten als honkbal, tennis of cricket. Was de noodzaak van bewegen of het plezier van spel als eerst?

In de rechtszaal, bij de politie en zelfs in oorlogen zie je de wisselwerking tussen het dagelijkse leven en spel ook terug. Dit zit in het element ‘vermommen’ en ‘rollen aannemen’. Kinderen spelen al van vroeg af aan met vermommingen in rollenspellen zoals meester-leerling, vader-moeder of moeder-kind. Maar wie was er nou eerst met het verkleden om serieus genomen te worden in een rol, het kind of de rechters en advocaten in hun zaalordening? Vermommen en rollenspellen helpen niet alleen in de opvoeding, maar ook in het aankunnen van de realiteit. 

Het is niet goed te zeggen wat het eerste was: het spel of hoe we omgaan met het dagelijkse leven. Ze zijn met elkaar verweven. Spelen is dus een stuk interessanter dan je misschien eerst dacht. Veel vakgebieden houden zich bezig met de studie van spel, waaronder antropologie, economie, speltheorie, statistiek, informatica/kunstmatige intelligentie, pedagogiek en de ludologie. 

Oftewel spelen hoort bij de mens. Een serious game bewust inzetten in de werkcontext brengt je creativiteit, plezier, focus, gemeenschappelijk gevoel, eerlijkheid en experiment. Een serious game motiveert en je kunt ermee sturen naar bewustwording, meer kunde, naar een oplossing of gedragsverandering. 

Durf je het aan? Een serious game bij jou op het werk?