Van ín naar áán de tent werken: leiderschapstraject voor schooldirecteuren CorDeo

Afgelopen jaar ontwierp en voerde Goudvisie een leiderschapstraject uit met de 18 directeuren van CorDeo scholengroep. Het motto was: ‘meer werken aan de tent’. Onlangs vroegen wij bestuurder Arnoud Messelink om zijn visie hierop te delen, dit lees je hier. De centrale vraag was hoe je als directeur bewust kunt blijven sturen op welke organisatie (school) je wilt zijn. Hoe kan je nu het goede doen om straks uit te komen bij je toekomstbeeld? De waan van de dag maakt dit namelijk niet makkelijk. Verzanden in meedraaien ‘in de tent’ ligt op de loer. Met dit vraagstuk gingen wij een klein jaar aan de slag.

De directeuren krijgen dagelijks veel vragen en worden geregeld opgeslokt door de waan van de dag. Zij kunnen hun agenda volledig vullen met operationele zaken. Toch was de wens dat de directeuren ook vaker werken aan de school van de toekomst. De dagelijkse materie overstijgen om leiding te nemen in de richting die de school moet ontwikkelen, zodat de school samen met iedereen elke dag verbetert. En om hun team de ruimte en verantwoordelijkheid te (leren) laten nemen voor de operatie.

In onderstaand interview gaan we met Arnoud en onze trainer en adviseur Marc dieper in op het traject zelf. Dit leiderschapstraject werd een ander leertraject dan velen gewend zijn. We leggen graag uit hoe we dit deden

Het interview

Arnoud, waarom een leiderschapstraject?
Leiderschapsontwikkeling is in mijn ogen heel belangrijk voor het stimuleren van de ontwikkeling op de scholen en van ons onderwijs. We moeten als leidinggevende ook zelf aan de slag. Wij geven leiding aan ontwikkeling. Dat betekent dat we ook in staat moeten zijn om leiding te geven aan onze eigen ontwikkeling. 

Waarom koos je Goudvisie als partner in dit ontwikkelproces?
Goudvisie was voor mij een onbekende partij, dat intrigeerde mij. Dat zorgt namelijk voor een kans op nieuwe inzichten. Een frisse partij die leiderschapsontwikkeling hoog in het vaandel heeft staan. Dat zorgde bij mij voor vertrouwen en voelde als een goede match.

Hoe vond je de aanpak van Goudvisie?
Goudvisie bood een hele mooie mix tussen verschillende instrumenten: aan de ene kant korte gezamenlijke momenten, zoals workshops. Maar daarbij ook de vertaling naar de praktijk: hoe ga je dat morgen doen? En wat heb je daar dan nog in te doen? Die combinatie tussen individueel en op teamniveau iets aanpakken maakt het volgens mij heel krachtig.

Marc, hoe heb jij de vraag van Arnoud ervaren?
Het werd duidelijk dat er bij CorDeo al veel was gedaan met bekende theorieën over leiderschap. Ze wilden daarom graag aan de slag in de praktijk, omdat daar de vraagstukken liggen. Leiderschapstheorieën kunnen helpen om iets te begrijpen of te laten zien, maar feitelijk leiderschap tonen gaat over gedrag. Gedrag kun je alleen maar leren door te doen. Met daarnaast de handvatten om vandaag nog aan de slag te gaan.

Hoe is het traject dan ingericht, Marc?
De scholen zijn zo georganiseerd dat er veel autonomie en ruimte is binnen de scholen. Dit zorgde er bij ons voor dat we dit ook wilden en konden toepassen binnen het traject. Ook bood dit ruimte voor persoonlijke coaching en coaching ‘on the job’: hoe doen de verschillende directeuren het binnen hun schoolmuren? Hierbij speelden intervisie in kleine groepen, trainingsmomenten en een plenaire kick-off een belangrijke rol.

Marc, wat hebben jullie vanuit Goudvisie proberen te bereiken en ingebracht?
Een van de thema’s waarop we vaak terugkwamen tijdens de coaching was ‘radicaal openhartig zijn’. Durf je echt op de inhoud te zeggen wat je ervan vindt en wat je nodig hebt? Kun je op de relaties zacht zijn, maar op de inhoud hard? Bijna iedereen herkende zich in het zacht zijn op de inhoud in ingewikkelde situaties, en daarmee voorzichtig worden en niet altijd het beste doen voor de school, de leerling of het algemeen belang. We zijn daarom gaan oefenen met het radicaal openhartig zijn binnen bijvoorbeeld het team, tegen een ouder of tegen een collega.

Arnoud, nu het traject bijna ten einde is. Wat heb je zien veranderen?
We wisten onbewust wel dat het goed was om je openhartig uit te spreken. Toch is hierin veel veranderd. Door dit tijdens een training expliciet uit te spreken en hier samen mee te oefenen, is de drempel verlaagd om het in onze dagelijkse praktijk ook echt toe te passen.

Marc, waarom vond je dit een leuke opdracht?
Onderwijs en met elkaar leren gaat ons aan het hart. Goudvisie staat ook voor het goud in ieder mens, en dat laten ontstaan en naar boven laten komen. De vraag die Arnoud aan ons stelde ging precies daarover. Hoe kunnen we als directeuren ons potentieel waarmaken zodat onze leerlingen dit ook kunnen doen. Het samen met een opdrachtgever zoeken naar ‘het goud’ vind ik het leukste wat er is.

Wat heeft jullie verrast in de samenwerking met elkaar?
A: Wat mij heeft verrast, is de theorie over radicaal openhartig zijn. Ik heb al zoveel gedaan aan leiderschapsontwikkeling, en toch heeft dit traject weer veel aangescherpt in mijn eigen ontwikkeling. Ik was er wel nieuwsgierig naar, maar had niet verwacht dat dit op deze manier zou gebeuren. Dat vond ik erg waardevol.

M: De verrassing zat hem voor mij in de coaching. Het gemak waarmee directeuren in de leermodus kwamen. Soms hoefde ik hiervoor maar een paar dingen te prikkelen, een boek te noemen of een patroon aan te wijzen. Vervolgens hadden ze hier een paar weken later veel mee gedaan, bijvoorbeeld: het boek gelezen en geoefend in de praktijk. Ik was blij om te zien hoe makkelijk dit opgepakt werd en hoe groot de leerbehoefte was.

Marc, wat zou jij CorDeo nog willen meegeven voor het vervolg?
De volgende stap is om met elkaar een lerend netwerk te worden. Dat directeuren elkaar gaan voeden en prikkelen. Om zelf een lerend netwerk te worden, zoals je dat in de klas ook wilt.

Lees hier hoe 4 schoolleiders het traject hebben ervaren.