Gemeente Ermelo maakt opgavegericht werken tastbaarder met een serious game
Op welke manier kan een serious game medewerkers, raadsleden en collegeleden laten ervaren wat opgavegericht werken betekent vanuit hun specifieke rol? Lees hier hoe wij aan de hand van de game Expeditie Opgave samen met de Gemeente Ermelo hiermee aan de slag zijn gegaan.
Overal verandert de samenleving. De samenleving in Ermelo verandert van verticaal naar horizontaal, van een klassieke zuilensamenleving naar een netwerksamenleving. Om continu op de samenleving aan te sluiten, ontwikkelt Gemeente Ermelo zich tot een netwerkorganisatie. Minder centraal gezag en meer verbinding, openheid, flexibiliteit en wendbaarheid. Hiervoor is opgavegericht werken een belangrijke pijler.
Opgavegericht werken is een methode om met interne en externe partijen maatschappelijke opgaven aan te pakken en een helpt organisaties om open, wendbaar en gestructureerd samen te werken. Opgavegericht werken is een visie, een denkwijze en een werkwijze. Wat het precies betekent in de praktijk kan soms wat vaag voelen. Verschillende implementatieacties zijn nodig om iedereen voor te bereiden op dat wat verandert.
“Help ons met een serious game te ervaren wat opgavegericht werken betekent.”
Inzicht, vaardigheden en het gesprek
Help ons met een serious game om medewerkers, raadsleden en collegeleden te ervaren wat opgavegericht werken betekent vanuit hun eigen specifieke rol. Geef inzicht in wat er vanuit ieders rol wordt verwacht. Geef vaardigheden om hiermee aan de slag te gaan. Zorg dat het spel inzicht geeft en het gesprek op gang brengt.
Analyse van de dagelijkse praktijk
Samen met gemeente Ermelo hebben collega’s Bram Roggeveen en Suzanne Broekman een spel gemaakt. Voordat we de vorm in gingen zijn we, met een zorgvuldig samengesteld team, de inhoud en de context van de gemeente ingedoken. Het resultaat dat we voor ogen hielden was….
Opgavegericht werken brengt dilemma’s met zich mee. We hebben onderzocht tegen welke dilemma’s raadsleden zullen aanlopen, tegen welke de collegeleden en welke de medewerkers. Voor iedere doelgroep hebben we een selectie gemaakt van de tien meest voorkomende en belangrijke dilemma’s.
. Denk hierbij aan:
- controleren zonder in te gaan op details
- samenwerken binnen een netwerk
- relevante samenstelling projectgroep en rolverdeling
- sturen op maatschappelijk effect
- controleren zonder in te gaan op details
- geduldig wachten op regionale acties
- de momenten en mate van betrekken van bewoners
- ‘nee’ durven te zeggen tegen de korte termijn
- wettelijke kaders onderzoeken
Thema’s en dilemma’s als inhoudelijke ruggengraat
Met 30 thema’s op papier gingen we de inhoud in. Elk thema kreeg een mini-casus, een dilemmavraag en een opbouwende vraag.
- De mini-casus wordt verteld vanuit een radicaal openhartige fictieve collega. Deze casus maakt tastbaar wat in de praktijk kan voorkomen. Inzicht ontstaat. Bijvoorbeeld een collegelid die aangesproken wordt door een raadslid over een investering waar hij ‘nee’ tegen moet zeggen, maar dat lastig vindt.
- De dilemmavraag zorgt voor het delen van elkaars gedachten. Soms gaat het over wat spelers nu al herkennen, soms over wat logisch voelt. De nieuwe manier van werken wordt voelbaar.
Bijvoorbeeld wanneer hadden deel spelers in hun werk onlangs ‘nee’ moeten zeggen, maar vonden dat lastig. - De opbouwende vraag is een oefening waarin iedereen oefent met wenselijk gedrag. Voorbeelden, ideeën, oplossingen, wenselijke volgordes et cetera worden gedeeld. Vaardigheden worden ontwikkeld.
Bijvoorbeeld dat alle spelers een situatie moeten bedenken waarin ze allemaal een een eigen manier ‘nee’ moeten zeggen tegen een raadslid.
Toen eenmaal de inhoudelijke ruggengraat van het spel stond, werd het de hoogste tijd voor plezier, meer spel, meer verhaallijn en een visuele uitwerking.
Van samenwerkdilemma’s naar avontuur – op expeditie
Nu de dilemma’s helder waren konden we deze een plek geven. Een grote, avontuurlijke expeditie leent zich hier goed voor omdat zo plezier en onvergetelijke ervaring zou ontstaan. De expeditie werd een teamuitje in het Ermelose natuurgebied waar van alles misgaat, omdat de radicaal openhartige fictieve collega’s met hun hoofd bij een werkdilemma zitten en niet opletten. Opblaasboten gaan lek, tentharingen zijn vergeten, giftige bessen worden gegeten enzovoorts. Om het teamuitje te redden, moeten de spelers de inhoudelijke werkdilemma’s oplossen voor bijvoorbeeld plaksets, een spoedkoerier en antidotes. Een mooie en vrij belangrijke bijvangst is dat hierdoor de opgave waar de fictieve collega’s aan werken ook succesvol wordt uitgevoerd.
Dynamiek
Ondertussen bepalen de dobbelsteen en een kaartenset wat gedurende het spel aan extra dynamiek plaatsvindt. Een tipje van de sluier: punten kunnen door de lucht vliegen, er kunnen functionele stiltes vallen te midden van tijdsdruk en een medespeler kan ontpoppen tot een interviewer.
Een quiz en een take away
Om het avontuur heen is er ook een quiz een take away.
- De luchtige quiz wordt vooraf gespeeld, zodat iedere speler evenveel basiskennis heeft over opgavegericht werken.
- De take away achteraf heeft 10 wijze lessen over opgavegericht werken en reflectievragen. Op deze manier is er aan het einde een persoonlijke focus op de belangrijkste elementen.
Niet zo, maar wel zo – review en testen
Gedurende het inhoudelijke en visuele proces hebben we vele reviewrondes en tests gehouden. Zo zorgden we ervoor dat de inhoud pastte bij de gemeente, bij de doelgroep en alles haalbaar was binnen de tijd die voor het spel stond (2,5 uur).
Aan tafel! Het effect
Gemeente Ermelo nam de begeleiding van het spel op zich. Vooral omdat het spel de komende jaren gespeeld blijft worden, wilden ze intern het spel kunnen begeleiden. Met een compacte handleiding en een overdracht was het spel al snel gemakkelijk onder de knie. De betrokkenheid in het proces hielp enorm bij het toeëigenen van het spel. Bij de laatste overdracht voelde het spel al eigen.
In november 2022 heeft de eerste spelavond binnen de gemeente plaatsgevonden. Alle spelers en de begeleider verzamelden zich om de tafel met het bordspel. Het begeleiden is positief gevallen. Wat betreft de spelers: bij hen is opgavegericht werken tastbaarder geworden. Interessante discussies kwamen naar boven. Precies wat we hoopten aan het begin van dit project. En niet geheel onbelangrijk bij een serious game: er was plezier tijdens het leren, oefenen en doen.
Een avontuurlijk, plezierig spel met een enorme hoeveelheid inhoud en oefeningen … dat is de serious game ‘Expeditie Opgave’.